جشنوارۀ آنتاليا؛ سينماي تركيه، وجدان و اخلاق

جشنواره جهاني فيلم آنتاليا معروف به پرتقال طلايي در تركيه به عدد حيرت‌انگيز پنجاه‌وهشتمين دوره رسيده و امسال به‌رغم شيوع كرونا و قوانين دست‌وپاگير با موفقيت برگزار شد، با نمايش فيلم‌ها در سينماهاي روباز كه به‌رغم سردي هوا با استقبال گستردۀ تماشاگران روبه‌رو بود.

در بخش مسابقۀ بين‌المللي، فيلم‌هاي ديدني‌اي چون مرد نابينايي كه نمي‌خواست تايتانيك را تماشا كند ساختۀ تيمو نيكي از فنلاند حضور داشت كه نخستين بار در جشنوارۀ ونيز به نمايش درآمده بود و حالا در آنتاليا، بازيگر نابينا و معلول فيلم جايزۀ بهترين بازيگر مرد جشنوارۀ آنتاليا را به دست آورد؛ فيلمي جسور و ديدني كه تمام جهان اطراف را از نماهاي صورت يك مرد نابينا روايت مي‌كند؛ مردي در جست‌وجوي عشق در جهاني تيره‌وتار.

اما داوران در ادامۀ موج حمايت از سينماگران زن - كه امسال بزرگ‌ترين جوايز كن و ونيز و سن سباستين را درو كردند - جايزۀ خود را به فيلم رها (Liberated) ساختۀ كلارا راكت محصول اسپانيا و بلژيك اهدا كردند كه دنياي دو دختر نوجوان را مي‌كاود.

اما بخش مسابقۀ ملي به‌شكلي براي اهل سينما در تركيه مهم‌تر و قابل‌توجه‌تر است؛ دوازده فيلم از اين كشور كه براي اولين بار به نمايش درمي‌آيند و تصويري از سينماي امسال تركيه را ارائه مي‌دهند.

هيئت داوران به‌رياست امين آلپر، فيلمساز برجستۀ اين كشور، جايزۀ بهترين فيلم اين بخش را به فيلم حامي برادر ساختۀ فريت كاراهان اهدا كردند؛ فيلمي كه داستان ساده‌اش را درباره دو دوست در يك مدرسۀ شبانه‌روزي در منطقه‌اي دورافتاده روايت مي‌كند كه در فضايي سرد با تنبيه و رفتار خشن مسئولان مدرسه غيرقابل‌تحمل‌تر شده است.

نمايي از فيلم حامي برادر

هايده صفي‌ياري يكي از تدوينگران اين فيلم ديدني است (همچنين برندۀ جايزۀ بهترين تدوين) كه در فضايي ساده اما ملتهب تماشاگر را با خود همراه مي‌كند. فضاي داخل مدرسه آشكارا نمادي است از فضاي كشور كه فيلمساز با هوشمندي اين نكته را به هر تماشاگري يادآوري مي‌كند، اما در نهايت فيلم در يك چرخش عجيب داستاني، مسئوليت را از قدرت به فرد تغيير مي‌دهد كه اساساً كاركرد و دنياي قبليِ بناشده را زير سؤال مي‌برد.